Melanoom (maligne melanoom)

Wat is een melanoom? Alles wat je moet weten

Melanoom is een van de meest gevaarlijke vormen van huidkanker. Het is een kwaadaardige tumor die ontstaat uit de pigmentcellen van de huid, ook wel melanocyten genoemd. Deze cellen produceren melanine, het pigment dat de huid zijn kleur geeft. Melanomen kunnen overal op het lichaam voorkomen, maar worden het meest gevonden op de rug, benen, armen en gezicht.

Het is belangrijk om melanomen vroegtijdig te herkennen en te behandelen, omdat ze zich snel kunnen verspreiden naar andere delen van het lichaam. De meeste melanomen worden veroorzaakt door blootstelling aan UV-straling van de zon of zonnebanken. Mensen met een lichte huid, veel moedervlekken of een familiegeschiedenis van melanoom hebben een hoger risico op het ontwikkelen van deze vorm van kanker. Het is daarom belangrijk om regelmatig de huid te controleren op verdachte plekjes en bij twijfel een arts te raadplegen.

Wat is een melanoom?

Een melanoom is een type huidkanker dat ontstaat uit melanocyten, de cellen die pigment produceren. Het kan op elk deel van het lichaam voorkomen, inclusief de huid, ogen en slijmvliezen.

Melanomen worden vaak geassocieerd met overmatige blootstelling aan de zon en kunnen zich ontwikkelen uit bestaande moedervlekken of op nieuw gevormde plekken op de huid. Er zijn verschillende soorten melanomen, waaronder oppervlakkige spreidende melanomen, nodulaire melanomen en lentigo maligna melanomen.

Symptomen van een melanoom kunnen variëren, maar kunnen onder meer bestaan uit veranderingen in de grootte, vorm of kleur van een bestaande moedervlek, of het verschijnen van een nieuwe plek op de huid die er anders uitziet dan andere plekken op de huid.

Het is belangrijk om eventuele veranderingen in de huid te laten controleren door een dermatoloog. Vroege detectie en behandeling van melanomen kan het succes van de behandeling aanzienlijk vergroten en de kans op verspreiding naar andere delen van het lichaam verminderen.

Oorzaken van melanomen

Melanoom is een vorm van huidkanker die ontstaat uit melanocyten, de cellen die pigment produceren. Er zijn verschillende factoren die kunnen bijdragen aan het ontstaan van melanoom, waaronder:

• Blootstelling aan UV-straling: langdurige blootstelling aan zonlicht of zonnebanken kan de kans op melanoom verhogen. Dit komt doordat UV-straling DNA-schade kan veroorzaken in de huidcellen en het immuunsysteem kan verstoren, waardoor kankercellen zich kunnen ontwikkelen.
  
  
• Erfelijkheid: sommige mensen hebben een verhoogd risico op melanoom vanwege genetische factoren. Bijvoorbeeld als er in de familie al eerder melanoom is voorgekomen.
  
  
• Huidtype: mensen met een lichte huid, blond of rood haar en blauwe of groene ogen hebben over het algemeen een hoger risico op melanoom dan mensen met een donkere huid.
  
  
• Leeftijd: melanoom komt vaker voor bij oudere mensen, maar het kan op elke leeftijd voorkomen.
  
  
• Naevi: mensen met veel moedervlekken of atypische moedervlekken hebben een hoger risico op melanoom.
  
  

Het is belangrijk om te weten dat het hebben van een van deze risicofactoren niet automatisch betekent dat je melanoom zult ontwikkelen. Het is echter wel verstandig om extra voorzichtig te zijn en regelmatig je huid te controleren op verdachte plekjes.

Soorten melanomen

Melanomen worden ingedeeld op basis van hun uiterlijk en groeipatroon. Er zijn vier hoofdtypen melanomen:

1. Oppervlakkig spreidend melanoom: Dit is het meest voorkomende type melanoom. Het begint meestal als een platte, onregelmatig gevormde vlek met verschillende kleuren, meestal op de benen, armen, romp of rug. Het kan zich langzaam uitbreiden over de huid en in de diepere lagen doordringen.
   
   
2. Nodulair melanoom: Dit type melanoom groeit snel en begint meestal als een verhoogde, donkerbruine of zwarte knobbel. Het kan op elk deel van het lichaam voorkomen, maar komt het meest voor op de romp, benen of armen.
   
   
3. Lentigo maligna melanoom: Dit type melanoom begint als een platte, donkerbruine of zwarte vlek op het gezicht, vooral bij oudere mensen. Het groeit langzaam en kan zich over een groot gebied verspreiden. Het kan moeilijk te herkennen zijn omdat het lijkt op andere, minder gevaarlijke huidveranderingen.
   
   
4. Acrolentigineus melanoom: Dit type melanoom komt voor op de handen, voeten of onder de nagels en begint meestal als een donkere streep of vlek. Het kan zich snel verspreiden en is vaak moeilijk te herkennen omdat het lijkt op andere, minder gevaarlijke huidveranderingen.
   
   

Het is belangrijk om te onthouden dat melanomen er niet altijd hetzelfde uitzien en dat ze op elk deel van het lichaam kunnen voorkomen. Als je een verandering opmerkt in de grootte, vorm of kleur van een moedervlek of huidverandering, raadpleeg dan onmiddellijk een arts.

Hoe herken je een melanoom?

Veranderingen in de huid

Een melanoom begint meestal als een verandering in de huid. Hier zijn enkele tekenen om op te letten:

• Een nieuwe moedervlek op je huid
• Een bestaande moedervlek die van kleur, grootte of vorm verandert
• Een moedervlek die begint te jeuken, bloeden of korstjes krijgt
• Een moedervlek die pijnlijk wordt of gevoelig is

Als je een van deze symptomen opmerkt, is het belangrijk om je huisarts te raadplegen.

Andere fysieke symptomen

Naast veranderingen in de huid, kan melanoom ook andere fysieke symptomen veroorzaken, zoals:

• Zwelling van de lymfeklieren
• Pijn in de borstkas of buik
• Hoofdpijn of duizeligheid
• Kortademigheid of hoesten
• Vermoeidheid of gewichtsverlies

Diagnose van melanomen

Huidonderzoek

Als je vermoedt dat je een melanoom hebt, zal de arts beginnen met een huidonderzoek. Hij of zij zal je huid controleren op verdachte plekken en de grootte, kleur, vorm en textuur van de plekken beoordelen. De arts zal ook vragen stellen over de geschiedenis van jouw huid, zoals of je ooit eerder huidkanker hebt gehad of als er gevallen van huidkanker in jouw familie zijn.

Biopsie

Als de arts een verdachte plek vindt, zal hij of zij een biopsie uitvoeren. Dit houdt in dat er een klein stukje weefsel wordt weggenomen voor verder onderzoek. Er zijn verschillende soorten biopsieën die kunnen worden uitgevoerd, afhankelijk van de grootte en locatie van de plek. De meest voorkomende biopsie is een excisiebiopsie, waarbij de hele plek wordt verwijderd. Een andere optie is een incisiebiopsie, waarbij slechts een deel van de plek wordt verwijderd.

Het weefsel dat wordt weggenomen, wordt vervolgens onderzocht onder een microscoop om te bepalen of het kankercellen bevat. Als er kankercellen worden gevonden, zal de arts de diagnose melanoom stellen en het stadium van de ziekte bepalen.

Het is belangrijk om regelmatig jouw huid te controleren op verdachte plekken en om onmiddellijk contact op te nemen met jouw arts als je veranderingen opmerkt. Vroege detectie en behandeling kunnen het succes van de behandeling en het herstel verbeteren.

Behandeling van melanomen

Als je een melanoom hebt, zijn er verschillende behandelingen beschikbaar, afhankelijk van het stadium van de ziekte en de locatie van de kanker. Hieronder worden drie veelvoorkomende behandelingen besproken: Chirurgie, Immunotherapie en Doelgerichte Therapie.

Chirurgie

Chirurgie is meestal de eerste behandelingsoptie voor melanoom. Het doel van de operatie is om het melanoom en een klein gebied van gezond weefsel eromheen te verwijderen. Als het melanoom zich heeft verspreid naar de lymfeklieren, kan het nodig zijn om deze ook te verwijderen.

Immunotherapie

Immunotherapie is een behandeling die het immuunsysteem van het lichaam stimuleert om melanoomcellen te herkennen en aan te vallen. Er zijn verschillende soorten immunotherapie beschikbaar, waaronder checkpoint-remmers en interleukine-2 (IL-2) therapie. Deze behandelingen kunnen bijwerkingen hebben, waaronder vermoeidheid, misselijkheid en huiduitslag.

Doelgerichte therapie

Doelgerichte therapie is een behandeling die gericht is op specifieke genetische veranderingen die melanoomcellen kunnen veroorzaken. Het doel is om de groei van kankercellen te remmen of te stoppen. Doelgerichte therapie kan worden gegeven in de vorm van pillen of infusen. Bijwerkingen kunnen zijn: vermoeidheid, misselijkheid, diarree en huiduitslag.

Het is belangrijk om te onthouden dat de behandeling van melanoom afhankelijk is van verschillende factoren, zoals het stadium van de ziekte en de locatie van de kanker. Praat met je arts om te bepalen welke behandeling het beste voor jou is.

Preventie van melanomen

Een melanoom kan voorkomen worden door blootstelling aan UV-straling te vermijden en beschermende maatregelen te nemen. Hieronder staan enkele preventieve maatregelen die je kunt nemen om de kans op het ontwikkelen van een melanoom te verkleinen:

• Blijf uit de zon tussen 11.00 en 15.00 uur, wanneer de zon het sterkst is.
• Draag beschermende kleding, zoals een hoed en een shirt met lange mouwen.
• Gebruik een zonnebrandcrème met een hoge beschermingsfactor (SPF), minstens 30, en breng dit elke twee uur opnieuw aan.
• Vermijd zonnebanken en kunstmatige bronnen van UV-straling.
• Bescherm je ogen met een zonnebril die 100% UV-bescherming biedt.
• Controleer regelmatig je huid op veranderingen en let op moedervlekken die van grootte, vorm of kleur veranderen.

Het is ook belangrijk om te weten dat mensen met een lichte huid, sproeten, rood of blond haar, blauwe ogen en een verleden van zonverbranding een hoger risico hebben op het ontwikkelen van een melanoom. Het is daarom extra belangrijk voor deze groep om beschermende maatregelen te nemen en regelmatig hun huid te controleren.

Door deze preventieve maatregelen te nemen en alert te blijven op veranderingen in je huid, kun je de kans op het ontwikkelen van een melanoom verkleinen.

Leven met een melanoom

Als je de diagnose melanoom hebt gekregen, kan dat een emotionele en fysieke uitdaging zijn. Het is belangrijk om te weten dat je niet alleen bent en dat er veel ondersteuning beschikbaar is om je te helpen bij het omgaan met deze ziekte.

Een belangrijk onderdeel van het leven met melanoom is het volgen van een behandeling. Dit kan bestaan uit chirurgie, immunotherapie, bestraling of een combinatie van deze behandelingen. Je arts zal je helpen bij het kiezen van de juiste behandeling op basis van het stadium van de ziekte en andere individuele factoren.

Naast de behandeling is het belangrijk om regelmatig controle te hebben om te kijken of de ziekte terugkomt. Je arts zal je adviseren hoe vaak je deze controles moet hebben en welke symptomen je in de gaten moet houden.

Het is ook belangrijk om goed voor jezelf te zorgen tijdens het leven met melanoom. Dit kan betekenen dat je gezonder moet eten, regelmatig moet bewegen en stress moet verminderen. Praat met je arts over welke veranderingen in levensstijl het beste zijn voor jou.

Ten slotte is het belangrijk om steun te zoeken bij vrienden, familie en professionele hulpverleners. Het kan nuttig zijn om deel te nemen aan een steungroep voor mensen met melanoom of om individuele counseling te krijgen om je te helpen omgaan met de emotionele uitdagingen die gepaard gaan met deze ziekte.

‍